Palmiry – muzeum, miejsce pamięci


14. Nieopodal Warszawy, w puszczy Kampinowskiej znajduje się muzeum poświęcone pamięci Polaków pomordowanych w Palmirach i na terenie Puszczy Kampinoskiej w latach 1939 – 1943, przez okupantów niemieckich, w trakcie II wojny światowej. Ekspozycja mieści się w modernistycznej, surowej bryle betonowego budynku, przez przeszklone otwarcia obiektu widać cmentarz w Palmirach. Na wystawie prezentowane są oryginalne eksponaty, zdjęcia archiwalne w formie  wielkoformatowych siatkowych wydruków graficznych, dokumenty w formie animowanych zapisów filmowych. Całość ekspozycji utrzymana jest w odcieniach szarości. Mroczna przestrzeń wnętrza nierozświetlona jest punktowo wpadającym dziennym światłem poprzez rozmieszczone w bryle cztery szklane tubusy z rosnącymi naturalnymi sosnami. Te drzewa to symbol – pamięć miejsc egzekucji w puszczy. Palmiry – to miejsce szczególne, twórcy proponując tak nietypowe rozwiązanie architektoniczne przestrzeni muzealnej  stworzyli niezwykły klimat wystawy wielopłaszczyznowo, ekspresyjnie oddziaływającej na widza, przy zachowaniu merytorycznego, historycznego, niezmiernie w swojej formie sugestywnego przekazu. Tak zbudowana koncepcja ekspozycji muzealnej, przy wykorzystaniu aranżacji scenograficznej, dała możliwość kreacji indywidualnych przestrzeni tematycznych nawzajem przenikających się.

Ta ekspozycja muzealna, wobec ciężaru emocjonalnego przedstawianych faktów historycznych, jest szczególnie trudna w przekazie. Wymaga od  oglądającego ciszy skupienia i osobistej empatii, bo tylko tak jest możliwe nawiązanie wewnętrznego dialogu. A dialog jest dziś bardzo potrzebny, zwłaszcza w kontekście następujących obecnie zmian politycznych w Europie.

To miejsce ból niesie, a  przecież powinniśmy tam pojechać, my Polacy z dziś, wobec tamtych Polaków co życie za Ojczyznę, Naszą Ojczyznę oddali.

(tekst i zdjęcia Elżbieta A.Sadkowski)